درباره واژه‌نامه پارسا
مقدمه

واژه‌نامه پارسا -که از سال‌ها پیش در شرف تألیف و تدوین بوده است- اکنون با تلاش و هم‌کاری دوستان ارجمند، جناب آقای دکتر ابراهیم انصاری و آقای آیدین مهندسی، به ثمر نشسته است. از نگاه تاریخی، پس از انتشار اولین واژه‌نامه انگلیسی "حیم" در سال ۱۹۲۰ و تبدیل دیجیتالی آن در میانه‌ی سال‌های ۱۹۹۰، در زمینه واژه‌نامه دیجیتال به زبان فارسی، کار تازه‌ای به چشم نمی‌خورد. واژه‌نامه‌های دکتر باطنی (حدود سی و چند سال پیش)، و آریان‌پور و نشر نو که در اواخر دوره پهلوی و یا سرآغاز دوران جمهوری اسلامی نوشته شده‌اند، نسل دومی از حیم محسوب می‌شوند. اولین نسل از این تألیفات از خطاهای گرامری و هم‌چنین ترجمه‌های غلط آکنده‌اند که متاسفانه واژه‌نامه‌های نسل دوم نیز بسیاری از آن خطاها را با رونوشت از نسل اول، به واژه‌نامه‌های نوتر انتقال داده‌اند. بنابراین با نظر به نیاز یک تلاش ریشه‌ای در این زمینه، منجر شد تصمیم بگیریم که واژه‌نامه "پارسا" را تولید نماییم. در این راستا کوشش کرده‌ایم که تعریف دقیق مفاهیم و توضیح برنامه‌های کاربردی کلمات در زمینه‌هایی که آن‌ها را در هنگام بیان یک مفهوم یا ایده استفاده می‌کنند، بیان کنیم. در واقع تلاش ما این بوده که تفاوت‌های فرهنگی در استفاده از کلمات را نیز مد نظر داشته باشیم. این فرهنگ واژه، نخستین تولید در ترجمه انگلیسی به فارسی‌ست که دارای ارزش آکادمیک بوده و مفهومی ترجمه شده و نخستین نسخه‌ی جدیدی از واژه‌نامه‌ها است که بر مفاهیم تاکید دارد.

مواد و روش‌ها

این واژه‌نامه ترجمه کاملی‌ست از واژه‌نامه انگلیسی آکسفورد که برای نخستین‌بار با استفاده از سرویس‌های (Expert Linguistic Scholars) به زبان فارسی برگردانده شده است. هم‌آن‌طور که می‌دانید، آکسفورد در جامعه‌ی انگلیسی زبانان دنیا، از معتبرترین منابع زبان انگلیسی به‌شمار رفته و با بیش از ۱۶۶ سال قدمت و ویرایش پویا و تقریبا روزانه در دهه‌های اخیر، این واژه‌نامه شامل همه نکاتی‌ست که مورد توجه مترجمین زبان بوده و انواع ترجمه‌ها را (مانند ترجمه‌های دلالتی که گه‌گاه در جمله‌بندی‌های متفاوت نیز معانی متضاد پیدا می‌کنند) شامل می‌شود. واژه‌نامه پارسا که ترجمه کاملی از آکسفورد است، اعتبار و اصالتش را در کامل و اصل‌بودن همه آنچه در آکسفورد درج‌شده تعریف می‌کند. نقطه‌ی قوت قابل ذکر دیگر این واژه‌نامه این‌است که به‌همراه ترجمه‌ی معمول واژگان مندرج در آکسفورد، به کاربردهای دلالتی گوناگون در بستر مثال‌های ساده و قابل درک نیز پرداخته است. کافی‌ست به چند سرواژه ریشه‌ای مانند "Get" و "Take" و یا "Go"، وغیره در واژه‌نامه پارسا توجه کنید. به‌عنوان مثال، برای سرواژه ساده "Go" بیش‌ از ۲۰۰ زیرنویس اشاره شده که همگی، بیان‌گر انتقال مفاهیم دلالتی دربستر جملات به خواننده بوده و به‌صورت کامل، جامع و دقیق انجام شده است. برای مثال وقتی "Go" معنای مردن می‌دهد:

1. die (used euphemistically)
"I'd like to see my grandchildren before I go"
Die, pass away, pass on, lose one's life, expire, breathe one's last, perish

ملاحظه می‌کنید که آن‌چه در آکسفورد آمده، در اینجا نیز ترجمه شده است. در ضمن، این شاید اولین کاری‌ست که در آن به‌طور ریشه‌ای کل واژه‌نامه آکسفورد از ابتدا تا انتها، بدون رونوشت از کارهای پیشین، ترجمه شده است. در حقیقت این مجموعه‌ی وسیع خصوصیاتی دارد که در ترجمه‌های موجود ملاحظه نمی‌شود. از جمله:

  • اولین واژه‌نامه‌ی توصیفی انگلیسی به فارسی (به همراه معادل فارسی، واژه مبدا به زبان فارسی توصیف شده است).
  • اولین واژه‌نامه الکترونیکی با محتوای اختصاصی (دیگر تولیدهای موجود، از محتوای حیم و معین و غیره استفاده کرده‌اند).
    برای نخستین‌بار و پس از سال‌ها تلاش جدی و عملی، گردآوری واژه‌نامه جدید با صرف نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر ساعت کار تخصصی در مدت‌زمان بیش از ۸ سال انجام شده است.
  • ریشه‌یابی بیش از ۲۰۰۰۰ واژه اصلی انگلیسی.
  • جداسازی ۳۰۰۰ واژه پرکاربرد زبان انگلیسی جهت تمرکز و یادگیری بهتر.
  • راهنمائی‌های اضافه جهت درک بهتر مواردی که در آن مفاهیم بسیار شبیه به‌هم بوده و یا در فرهنگ ایرانی کم‌تر شناخته شده‌اند.
  • تشریح و توصیف کامل اصطلاحات زبان انگلیسی به همراه مثال‌های کاربردی.
  • توضیح کامل مشتقات و واژگان دگرگون‌شده و شیوه ارتباط با واژه منبع.

زبان‌شناسان بر این عقیده‌اند که معادل‌یابی نهاده‌های دقیق برای واژگان زبان مبدأ به زبان مقصد، نیاز به اشراف وسیع بر فرهنگ مقصد دارد که ترجمه اصطلاحات و تعبیرات، خالی از ظرافت فرهنگی و تطورات و حتی تحولات تاریخی نباشد و واژه‌های ترجمه‌شده این ریزبینی‌ها را در نظر گرفته باشد. در این زمینه نیز، ما دقت لازم را مبذول داشته‌ایم ولی مدعی عاری از خطا بودن این مجموعه نیستیم. لیکن اذعان داریم که این نخستین باری‌ست که در زبان فارسی دست به چنین کار عظیمی زده شده، از هیچ منبع موجودی رونوشت برنداشته و تا حد امکان تلاش شده از منابع موثق و به‌روز انگلیسی استفاده کند. ما اعتقاد داریم که با استفاده قراردادن این مجموعه توسط جامعه دانشگاهیان از راه دیجیتال، به مرور اشکالات جزئی آن نیز غربال‌گری و برطرف خواهد شد و به حالتی دینامیک و پویا این مجموعه پابرجا خواهد ماند. هدف ما این‌ست که همانند ویکی‌پدیا یا خود واژه‌نامه آکسفورد، کمیته‌ای متشکل از اساتید و زبان‌شناسان با عنوان ویرایشگر در به‌روزرسانی این مجموعه به ما دست یاری دهند.

با احترام،
دکتر اسماعیل پارسائی
۲۱ اوت ۲۰۲۳

۴۲,۲ هزار کلمه

دامنه‌ی واژگانی گسترده

واژه‌نامه ما تضمین‌کننده‌ی دسترسی به طیف وسیعی از ترجمه‌های انگلیسی به فارسی برای تمامی نیازهای آموزشی شماست.

۲۱۳,۳ هزار ترجمه

واژه‌نامه‌ی وسیع

زیبایی‌های زبان انگلیسی و فارسی را از طریق مجموعه‌ای عظیم از ترجمه‌ها کشف کنید. هر واژه با دقت و توجه به ظرافت‌های فرهنگی انتخاب شده است.

۶۸ کاربر

یادگیرندگان متعهد

به جمعیت رو به رشد علاقه‌مندان به زبان بپیوندید که با همت خود، پلتفرم ما را به مرکزی برای تبادل دانش و تجربه تبدیل کرده‌اند.

۷۹,۵ هزار جست‌وجو

ذهن‌های کنجکاو

در مسیر کسب دانش با ما همراه شوید. جست‌وجوهای انجام شده نشان‌دهنده‌ی تلاش کاربران برای یافتن دقیق‌ترین اطلاعات مورد نظرشان است.